Βαπτιστικός Σταυρός: ένα σύμβολο αληθινό κόσμημα!
Αν ρωτήσεις έναν παλιό κοσμηματοπώλη ποιά σχέδια ή σχήματα από τα κοσμήματα που έχει δει μια ολόκληρη ζωή είναι τα πρώτα που του έρχονται στο μυαλό, θα σου πει σίγουρα ο σταυρός και ο κύκλος. Αρχέγονα σύμβολα που επιλέγησαν να κοσμούν και να θυμίζουν τις σημαντικότερες στιγμές στην διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου, εκείνες της βάπτισης και του γάμου.
Ο σταυρός πριν τον Χριστό και οι συμβολισμοί του
Η ιστορία του σταυρού χάνεται στο βάθος του χρόνου. Κατά τον κορυφαίο ψυχαναλυτή Carl Jung, η εικόνα του σταυρού αποτυπώθηκε στο μυαλό του ανθρώπου από τότε που προσπαθούσε με δυο ξύλα ν’ ανάψει φωτιά, γι’ αυτό και αρχικά αποτελούσε και σύμβολό της.
Το σύμβολο του σταυρού συναντάται σε διάφορες εκδοχές και σχήματα, από τα πρώτα σχέδια στις σπηλιές ως τους αρχαίους Αιγύπτιους, Βαβυλώνιους, Έλληνες, Κέλτες αλλά και σε ευρήματα από όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Παράδειγμα, ο μαρμάρινος ισοσκελής σταυρός που βρέθηκε στο ιερό της Κνωσού.
Για τον κάθε πολιτισμό ο σταυρός συμβόλιζε και κάτι διαφορετικό που είχε να κάνει με το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής: τα 4 σημεία του ορίζοντα, τα 4 στοιχεία της φύσης (αέρας, φωτιά, νερό και γη), τις 4 εποχές του χρόνου, κλπ. Και φυσικά ουκ ολίγες θεότητες τον είχαν ως σύμβολό τους. Οι πρώτοι όμως που τον φόρεσαν ως κόσμημα φαίρεται να είναι οι Ασσύριοι, όπως επιβεβαιώνουν τα αγάλματα βασιλέων τους που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.
Εικάζεται επίσης ότι η λέξη cross (σταυρός) προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κράσιν (ένωση) και συμβόλιζε την ένωση των τεσσάρων εποχών με κέντρο τον ήλιο.
Ο σταυρός στον Χριστιανισμό
Η μαρτυρική σταύρωση του Χριστού (“ευγενής” συνήθεια των Ρωμαίων που λέγεται ότι δανείστηκαν από τους Καρχηδόνιους), ήταν όμως το γεγονός που καθιέρωσε τον σταυρό ως ιερό σύμβολο της μεγαλύτερης θρησκείας του πλανήτη. Ως προς την δύναμη του συμβολισμού πρωτομίλησε (φυσικά!) ο απ.Παύλος (μτφρ): Συγχώρησε ο Χριστός όλα τα παραπτώματα και κατάργησε το χρεόγραφο με τις διατάξεις του, που ήταν εναντίον μας, και το έβγαλε από τη μέση καρφώνοντάς το στο σταυρό. Και αφαίρεσε τη δύναμη που είχε το εξουσιαστικό κακό που τώρα νικήθηκε από το θρίαμβο του σταυρού.
Αν και απαντάται σε τοιχογραφίες σε κατακόμβες της εποχής των διωγμών, η χρήση του ως το απόλυτο σύμβολο του χριστιανισμού καθιερώθηκε μετά την ανεύρεση και ύψωση του Τίμιου Σταυρού από την Αγ.Ελένη, στις 14 Σεπτεμβρίου 335.
Ο βαπτιστικός σταυρός
Για το μυστήριο της βάπτισης θα αναφερθούμε εκτενώς σε επόμενο άρθρο.Όσον αφορά την καθιέρωση του βαπτιστικού σταυρού ως προσφορά του ανάδοχου (νονού) στον βαπτιζόμενο, δεν υπάρχουν ασφαλείς μαρτυρίες. Αναφέρεται από τους μεσαιωνικούς χρόνους και αρχικά ήταν ένα απλός ξύλινος σταυρός που έφτιαχνε συνήθως ο ίδιος ο νονός. Ήδη όμως από την Αναγέννηση, βλέπουμε πορτραίτα κυριών αλλά και παιδιών που φορούν χρυσούς σταυρούς.
Η καθαρότητα του χρυσού εκφράζει ιδανικά την καθαρότητα της ψυχής του βαπτιζόμενου νηπίου. Τον βαπτιστικό σταυρό τον φοράει ο ιερέας στο νήπιο μετά την ολοκλήρωση της τελετής και σημαίνει έτσι την ένταξή του στην χριστιανική ζωή αλλά και την θεϊκή προστασία που θα έχει από αυτό το σημείο της ζωής του και μετά.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο σημαντική είναι η επιλογή του από τον/την νονό/ά. Θα πρέπει, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις συνήθειες των γονιών του μωρού, να φροντίσει ώστε το “βαφτιστήρι” του να φοράει τον σταυρό μέχρι τουλάχιστον την ηλικία που θα μπορεί να του εξηγήσει ο ίδιος την ιστορία και τους υπέροχους συμβολισμούς του! Αλλά και να θυμίζει εσαεί και στους δύο την πνευματική τους ένωση μέσα από το θαυμαστό μυστήριο της βάπτισης.
